Rusya Dışişleri Bakanı Lavrov, savaş uçaklarının Türkiye tarafından düşürülmesini planlı bir provokasyon olarak nitelendirerek, “Bu tamamen bir tuzaktı. Beklediler, izlediler, bir bahane aradılar ve en sonunda da uçağımızı vurdular” dedi.
|
Rusya, Türkiye’nin Suriye sınırındaki hava operasyonlarına devam edeceğini açıkladı. Putin ve Lavrov da Türkiye’yi hedef alan sert açıklamalarını sürdürdü. DAİŞ ve benzeri çete örgütlerin hamiliğini yapan ve adeta bu örgütlerin hava savunma gücü gibi çalışan Türkiye, Salı sabahı SU-24 tipi bir Rus savaş uçağını ‘sınırımızı ihlal etti’ bahanesini öne sürerek Suriye topraklarında düşürmüştü. Türkiye, Rusya’nın hava operasyonlarıyla Türkmenleri hedeflediğini öne sürse de uçağın düşürüldüğü bölgede Türkiye destekli DAİŞ ve El Kaide’nin Suriye kolu El Nusra mensuplarının da bulunduğu biliniyor. Operasyonlar sürecek Türkiye’nin jetlerini düşürmesinin ardından Rusya söz konusu bölgedeki operasyonların devam edeceğini açıkladı. Dün açıklama yapan Kremlin Sözcüsü Dimitri Peskov, teröristlerin Türkiye sınırından bir türlü uzaklaşmadıklarını, aksine sınır hattı üzerinde konuşlanmakta ısrarcı olduklarını belirterek “Şüphesiz Türkiye sınır hattı üzerindeki operasyonlarımız devam edecektir” dedi. Rusya’dan yeni askeri tedbirler Savaş uçağının Türkiye tarafından düşürülmesi sonrasında Rusya bir dizi askeri karar da aldı. Rusya Genelkurmay Başkanlığı bundan böyle Suriye’de DAİŞ’le mücadelede amacıyla düzenlenen tüm hava operasyonlarına Rus savaş jetlerinin eşlik etmesi talimatı verdi. Ayrıca Rusya’nın “Moskwa” adlı savaş gemisinin de Suriye/Lazkiye açıklarında konumlandıracağı ve Rus Hava Kuvvetleri’ne yönelik her tür tehdidi ortadan kaldırmak üzere hazır tutulacağı açıklandı. Savaş gemisi S-300 füzelerine benzer Fort hava savunma sistemiyle donatılmış halde. Rusya ayrıca Lazkiye’deki üssüne, S-300 ve S-400 hava savunma sistemini yerleştireceklerini de duyurdu. Türkiye ile askeri ilişkiler kesilecek Rusya, uçaklarını düşüren Türkiye ile tüm askeri temaslarına da son vereceklerini bildirdi. Bir pilot kurtarıldı Öte yandan Rus Savunma Bakanlığı Türkiye tarafından düşürülen uçaktaki bir pilotun karadan açılan ateşle hayatını kaybettiğini doğruladı. Bakanlık, ikinci pilotun ise Rusya’nın Suriye’deki üssüne güvenli bir biçimde götürüldüğünü açıkladı. Rusya ilk kez kayıp verdi Salı günü düşen uçaktaki pilotları kurtarmaya çalışan iki helikoptere de yerden ateş açılmış ve bir Rus askeri hayatını yitirmişti. Böylece Rusya eylül ayında Suriye’de hava harekatına başlamasından bu yana ilk kez can kaybı verdi. Sınır ihlali yok Rusya Genelkurmay Başkanlığı, düşürülen Rus uçağının Türk hava sahasını ihlal etmediğini gösteren radar kayıtları, iz haritası ve uydu görüntülerini de yayımladı. Ayrıca, Türk savaş uçağının Rusya uçağıyla iletişime geçmek için herhangi bir girişimde bulunmadığı da belirtildi. Lavrov: Planlı provokasyon Rusya Dışişleri Bakanı Sergey Lavrov ise Türk ordusunun Rus uçağını düşürmesini “planlı bir provokasyon” olarak nitelendirdi. Uçağın kasıtsız düşürüldüğü iddiasına ciddi kuşkularla yaklaştıklarını belirten Lavrov, uçağın Suriye-Türkiye sınırında düşürülmesinin önceden planladığı konusunda Rusya’nın yeterince bilgisi olduğunu da sözlerine ekledi. Türkiye ile savaşmak istemiyoruz “Bu tamamen bir tuzaktı. Beklediler, izlediler ve bir bahane aradılar” diye konuşan Lavrov, nükleer güç sahibi Rusya’nın NATO ülkesi Türkiye ile savaşmak istemediğini ifade etti. Lavrov, Fransa Cumhurbaşkanı François Hollande’ın Türkiye-Suriye sınırının kapatılması önerisini memnuniyetle karşıladığını da ifade etti. Çavuşoğlu cevap veremedi Lavrov, dün kendisini telefonla arayan Türk mevkidaşı Dışişleri Bakanı Mevlüt Çavuşoğlu’na söylediklerini de basın toplantısında aktardı: “Çavuşoğlu’na, Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın 2012’deki ‘Hava sahasının ve sınırların kısa süreli ihlalinin güç kullanmak için bahane olamayacağı’ yönündeki sözlerini hatırlattım. Çavuşoğlu hiçbir cevap veremedi. Sadece, uçağın kime ait olduğunu bilmediklerini tekrarlamakla yetindi. Türkiye’nin, Suriyeli Türkmenlerin yaşadığını söylediği bölgede binlerce militanın yanı sıra militanların mühimmat depoları ve komuta merkezleri de bulunuyor. Çavuşoğlu’na, bu bölgede sürekli olarak bir tampon bölge oluşturulmasını öneren Türkiye’nin bu bölgeye olan ilgisinin, bahsettiğim militan tesislerinin korunmasını ve imha edilmemesini istediği anlamına gelip gelmediğini sordum. Nitekim bu soruma da cevap alamadım.” Yüzyüze görüşme teklifine ret Bakanlık ise Lavrov’un Çavuşoğlu’nun yüzyüze görüşme talebini kabul etmediğini belirtirken, görüşme gerçekleşeceğine dair Türkiye’den yapılan açıklama da yalanlandı. Putin: Türkiye radikalleri destekliyor Dünkü açıklamalarında Türkiye’yi sert ifadelerle eleştirmeyi sürdüren Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin de asıl sorunun Türk liderlerinin ‘radikal İslam’ı desteklemesi olduğunu söyledi. Putin sözlerine şöyle devam etti: “Tüm dünya görüyor ki, mevcut Türkiye yönetimi uzun yıllardır ülkesini kasten ‘İslamlaştırmaya’ yönelik iç politika izliyor. Biz de İslam’ı destekliyoruz ve bunu yapmaya da devam edeceğiz ama buradaki konu daha radikal bir İslam’ın desteklenmesi.” ‘Gerekli tepkiyi veririz’ Savaş uçaklanının Türkiye tarafından düşürülmesi konusuna da değinen Putin, “Benzer başka hadiselerin yaşanmasına izin veremeyiz, eğer yaşanırsa, öyle ya da böyle tepki vereceğiz” dedi. Rusya’nın 1. gündemi Uçağın düşürülmesi iki gündür Rusya’nın birinci gündem maddesi oldu. Rus basınının bir bölümü, iki ülke arasındaki gerilimin yükselmesinin ekonomiye olası etkilerini ön plana çıkarırken, bazı gazeteler de savaş çıkarmak isteyen Türkiye’nin bu saldırıyı uzun süredir planladığını yazdı. ANF’ye konuşan Rusya Strateji Gelişme Merkezi Birinci Başkan Yardımcısı Trofimçuk Grigorii Pavloviç ve Ortadoğu ve Kafkas Ülkeleri Araştırma Merkezi Başkanı Tarasov Stanislav Vyaçeslavoviç de Rusya’nın savaş uçağını bilinçli düşüren Türkiye’ye en iyi şekilde cevap vermek için seçenekleri değerlendirdiğini belirtti. Elçilik önünde protesto Rus savaş uçağının düşürülmesine tepki gösteren bir grup ise dün Türkiye’nin Moskova Büyükelçiliği önünde protesto gösterisi yaptı. Türkiye aleyhine slogan atan göstericiler, AKP ile DAİŞ’in işbirliğine dikkat çekti. Tansiyon düşürülmeli NATO Genel Sekreteri Jenn Stoltenberg, ABD Başkanı Barack Obama, Almanya Başbakanı Angela Merkel ile Fransa Cumhurbaşkanı François Hollande’dan ise taraflara “tansiyonu düşürün” çağrısı geldi. İran: Rusya geri çekilmeyecek İran Cumhurbaşkanı Hasan Ruhani, her iki ülkeden “soğukkanlı” olmalarını isterken, İran Genelkurmay Başkan Yardımcısı Tuğgeneral Mesud Cezayiri, “Rusya, uçağı düşürüldü diye Suriye’deki aktif konumunu bırakmayacak” dedi. HABER MERKEZİ Türkiye Rus pazarını kaybedebilir Türkiye’nin düşürdüğü Rus uçağından sonra iki ülke arasındaki ekonomik ilişkilerde yeni bir döneme girileceğinin sinyalleri görülmeye başlandı. Zira dün bir açıklama yapan Rusya Federasyonu Başbakanı Dmitriy Medvedev Türk şirketlerin Rusya pazarındaki paylarını kaybedebileceğini söyledi. Olay üç sonuca yol açtı Medvedev, Rus uçağını düşüren Türkiye’nin düşüncesiz eylemlerin üç sonuca yol açtığını söyledi ve bunları şöyle sıraladı: “Birincisi Rusya-NATO ilişkilerinde tehlikeli bir tırmanışa yol açtı. İkincisi, Türkiye bu eylemiyle DAİŞ militanlarını koruduğunu gösterdi. DAİŞ’e ait işletmelerde üretilen petrol ürünlerinin sevkiyatına dahil olan bazı Türk yetkililerinin bu süreçten elde ettiği doğrudan finansal çıkarlar göz önünde bulundurulduğunda, bu şaşırtıcı bir şey değil. Üçüncü olarak da Rusya ile Türkiye arasındaki iyi komşuluk ilişkileri ekonomi ve siyasi açılar dahil olmak üzere zarar gördü. Bu hasarı telafi etmek zor olacak. Bu eylemin bir dizi ortak projenin iptal edilmesi ve Türk şirketlerinin Rus pazarındaki pozisyonlarını kaybetmesi gibi doğrudan sonuçları olabilir.” Beyaz et alımı durduruluyor Medyedev’in konuşmasının ardından Türkiye’ye yönelik mali yaptırımların ilk sonuçları da görülmeye başlandı. Rus Interfax Haber Ajansı’nın geçtiği habere göre Rusya, Türkiye’den satın aldığı beyaz et alımını 1 Aralık itibari ile durduracağını açıkladı. TÜİK verilerine göre 2014’te Rusya’ya 16 milyon Dolar’lık tavuk eti ihraç edildi. Bu rakamın, 2015 sonu itibari ile 23,5 milyon Dolar’ı bulması bekleniyordu. Türkiye ile Rusya arasında 700 milyon Dolar’lık ihracat pazarı bulunuyor ve tavuk ihracatının toplam pazardaki payı yüzde 2. Rus Turistler Türkiye’ye gitmiyor Türkiye’nin önemli bir gelir kaynağı da turizm ve en önemli müşterisi de Ruslar. 2014 yılında Türkiye’ye en çok giden turistlerin milliyetlerine bakıldığında birinci sırada yüzde 14,3 ile Almanlar, ikinci sırada yüzde 12,2 ile Ruslar bulunuyor. Ancak Türkiye şu anda Rus turistleri kaybetme tehlikesi ile karşı karşıya. Zira Rusya Dışişleri Bakanı Sergey Lavrov önceki gün Rusya vatandaşlarına “Türkiye’yi ziyaret etmeyin” tavsiyesinde bulunmuştu. Rusya Devlet Başkanı Putin de dün yaptığı açıklamada Dışişleri Bakanlığı’nın Türkiye’yi “tehlikeli” ilan etmesini destekleyerek, “Türkiye’deki vatandaşlarımız kesinlikle ciddi bir tehlike içinde” dedi. Rus Maliye Bakanlığı da turizm şirketlerine “Türkiye rezervasyonlarını iptal edin, zararınızı biz öderiz” demişti. Çağrılara uyan Rusya’nın en büyük tur operatörlerinden Pegas Touristik, Natalie Tours, Biblio Globus ve Tez Tour’un Türkiye’ye yapılacak olan turları dondurduklarını açıkladı. Hacim zaten düşüyordu 2014 yılı TÜİK verilerine göre Rusya ile Türkiye arasında 2014’te 31,2 milyar Dolar’a yükselen dış ticaret hacmi, 2015 yılının ilk 9 ayında 18,5 milyar Dolar’a düştü. İki ülke arasında daha önce de benzer ticari daralmalar yaşanmıştı. 2009 yılında, küresel ekonomik kriz ve 2008 Temmuz-2009 Ağustos döneminde Rusya gümrüklerinde Türkiye menşeli ürünlere uygulanan tam denetim uygulaması nedeniyle ticari hacim 23 milyar dolara düşmüştü. Türkiye ile Rusya’nın ikili ticari ilişkisi İki ülke arasındaki modern dönemdeki ekonomik ilişkilerin tarihi Sovyet Sosyalist Cumhuriyetler Birliği (SSCB) ile 8 Ekim 1937 tarihinde imzalanan Ticaret ve Seyrüsefain Anlaşması’yla başladı. SSCB’nin dağılmasını takiben, Rusya Federasyonu ile bu alandaki yasal zemin 25 Şubat 1991 tarihinde imzalanan Ticari ve Ekonomik İşbirliğine Dair Anlaşma oluştu. TÜİK verilerine göre Türkiye’nin Rusya’ya ihraç ettiği başlıca ürünler, gıda ürünleri (%25), dokumacılık ürünleri (%20), kimyasallar (%9,6) ve otomotiv sanayi (%7) ürünleri. Türkiye’nin Rusya’dan ithal ettiği başlıca ürünler ise, petrol ve ürünleri (%37.6), doğalgaz (%32,4) demir-çelik (%8), kömür (%5.8) ve demir dışı metalleri. ‘Türk Akımı’ projesi askıda İki ülke arasındaki ticari hacmin büyük bölümünü enerji sektörü oluşturuyor. Türkiye doğalgaz ihtiyacının yüzde 70’ini Rusya’da karşılıyor. Enerji Bakanlığı verilerine göre Türkiye Rusya’dan toplamda yıllık 30 milyar santimetreküp doğalgaz alıyor. Son aylardaki gerilim nedeniyle ‘Türk Akımı’ boru hattı projesi de askıya alınmış durumda. HABER MERKEZİ |
yozgurpolitika.wordpress.com 